خودروسازان آمريكايي در راه ايران؟

هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی خودرو تبریز سه‌شنبه گذشته در حالی افتتاح شد که باز هم طبق روال چند سال گذشته نمایشگاه‌های خودرو کشور، تنها یکی از دو خودروساز بزرگ داخلی در آن حضور داشت. در نمایشگاه قبلی که در مشهد برگزار شد، سایپایی‌ها حاضر بودند و ایران خودرو غیبت داشت و در نمایشگاه تبریز، عکس این اتفاق رخ داد تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص علاقه‌ای به حضور توامان در نمایشگاه‌های خودرو کشور ندارند.
در این نمایشگاه اما مدیرعامل ایران خودرو طی نشستی خبری پاسخگوی پرسش‌های خبرنگاران شد و از پیشرفت 95 درصدی مذاکرات با پژو و احتمال حذف تندر-90 و همچنین سرنوشت محکوم به شکست شراکت با خودروسازان چینی صحبت به میان آورد. مدیرعامل ایران خودرو همچنین در مورد شریک جدید این شرکت تنها به این جمله بسنده کرد که شریک جدید ایران خودرو، غیرآسیایی و شاید هم غیراروپایی است. وی البته در پاسخ به این پرسش که آیا شریک جدید، آمریکایی خواهد بود، گفت که اگر فضای بین‌المللی باز شود، چه اشکالی دارد این شریک آمریکایی باشد؟
بر این اساس بدون شک مهم‌ترین بخش از صحبت‌های مدیرعامل ایران خودرو به موضع وی در برابر رنو اختصاص داشت، چه آنکه یکه‌زارع این شرکت فرانسوی را «جوفروشی گندم نما» خطاب کرد و گفت که اگر تندر-90 بخواهد به رقیبی برای دنا (محصول جدید و داخلی ایران خودرو) تبدیل شود، از جمع محصولات این شرکت کنار گذاشته خواهد شد. وی همچنین در بخش مهم دیگری از اظهاراتش تاکید کرد که مذاکرات با پژو تا 95 درصد پیش رفته و مباحث مربوط به جوینت ونچر این شرکت فرانسوی و ایران خودرو تمام شده است. کارشناسان معتقدند این گفته یکه‌زارع می‌تواند به معنای پذیرفتن شرط سرمایه‌گذاری در ایران، از سوی پژو باشد.

    پژو شرط ایران خودرو را پذیرفت
اما در حالی که یک سالی از آغاز مذاکرات ایران خودرو و پژو برای شراکت دوباره این دو خودروساز می‌گذرد، ظاهرا مسائل کلان میان آنها تا حدود زیادی حل شده و طرفین منتظر مشخص شدن نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 هستند. آن‌طور که یکه‌زارع در نشست خبری خود عنوان کرد، مذاکرات با پژو حدود 95 درصد پیشرفت داشته و پنج درصد باقیمانده نیز اگر مشکل خاصی پیش نیاید، حل خواهد شد. به گفته وی، در حال حاضر بحث جوینت ونچر میان ایران خودرو و پژو  تمام شده و کارها نیز خوب پیش می‌رود. به اعتقاد کارشناسان، اینکه یکه‌زارع از حل شدن بحث جوینت ونچر میان ایران خودرو و پژو می‌گوید، می‌تواند به معنای پذیرفتن سرمایه‌گذاری در ایران توسط پژویی‌ها باشد. آنها البته بر این باورند که در نهایت باید منتظر نتایج مذاکرات ایران و گروه 1+5 باشیم چون این موضوع بر روابط خارجی ایران‌خودرو تاثیرگذار است.

    سرمایه‌گذاری رنو توهم است
پژو اما در شرایطی در آستانه شراکت دوباره با ایران خودرو قرار گرفته که گویا ایران خودرو چندان دل‌خوشی از رنو ندارد و حتی بدش نمی‌آید خودروساز دیگری را جایگزین آن کند. این دل ناخوش ایران خودرو از رنو را می‌توان از اظهارات یکه‌زارع به خوبی متوجه شد، چه آنکه وی به هیچ‌وجه سرمایه‌گذاری رنویی‌ها در ایران را قبول ندارد و آن را توهم می‌داند. آن‌طور که یکه‌زارع در پاسخ پرسش خبرنگار «دنیای اقتصاد» مبنی بر چرایی موضع منفی ایران خودرو در برابر رنو، عنوان کرد، این شرکت فرانسوی حتی یک یورو نیز در ایران سرمایه‌گذاری نکرده و اینکه ما قالبی را بدهیم به شرکتی (رنو) که برایمان تولید کند، سرمایه‌گذاری به حساب نمی‌آید. وی در ادامه تاکید کرد برای ایران خودرو مهم بحث منافع ملی است و اصلا بحث اینکه به رنو حس خوبی داریم یا نداریم، مطرح نیست. یکه‌زارع با بیان اینکه ایران خودرو کاری با رنوپارس (شرکت تامین‌کننده قطعات تندر-90 در ایران) ندارد و مستقیم با خود رنو کار می‌کند، این را هم گفت که شراکت همزمان ایران خودرو با پژو و رنو کار اشتباهی بوده است. به گفته یکه‌زارع، ایران خودرو نباید در ماجرای قرارداد پلت فرم مشترک X90 ،همزمان با دو شریک فرانسوی کار می‌کرد.وی تاکید کرد: منظور من به‌طور خاص ماجرای قرارداد ال90 است، به این معنی که چون آن زمان پارس خودرو نیز در این قرارداد حضور داشت، بهتر بود ایران خودرو شریکی غیرفرانسوی مثلا خودروسازان آلمانی را برای خود انتخاب می‌کرد چون مشخص بود در صورت تحریم، رنو و پژو با هم متحد می‌شوند و ایران خودرو ضرر می‌کند. یکه‌زارع در ادامه با اشاره به اینکه رنو و پژو هر دو ایران خودرو را اذیت می‌کنند، گفت که پژو به صورت مستقیم و رنو به شکلی غیرمستقیم این کار را انجام می‌دهند. وی تاکید کرد: آن زمان که بحث قرارداد با رنو مطرح شد، من انتقاداتی داشتم که متاسفانه حالا شاهد آن هستیم که انتقادات مطروحه خود را نشان داده‌اند؛ الان هم پرسش من این است که چرا ایران خودرو توانست بدون پژو، مدل 206 را تولید کند ولی بدون رنو توانایی تولید تندر را ندارد.
انتقادات ایران خودرو به رنو در حالی است که این شرکت در نمایشگاه تبریز از دو محصول جدید رنویی‌ها به نام «کبچر» و« CLIO4» رونمایی کرد تا مشخص شود روابط طرفین چندان هم شکرآب نیست. ایران خودرو قصد دارد این دو محصول را فعلا به صورت واردات به بازار عرضه کند و در نهایت نیز به سراغ ساخت داخل کردن آنها برود. این موضوع البته منوط به نتیجه گرفتن مذاکرات هسته‌ای است؛ چه آنکه اگر توافقی جامع میان ایران و غرب در این مورد انجام شود، راه برای حضور شرکت‌های خارجی در ایران از جمله رنو باز خواهد شد. با این حال اما یکه‌زارع می‌گوید که سیاست ایران خودرو سی‌کی‌دی کاری نیست و این شرکت قصد دارد دو خودرو کبچر و CLIO4 را ساخت داخل کند. به گفته یکه‌زارع، این که ایران خودرو دو محصول جدید رنو را وارد کرده، به دلیل آن است که می‌خواهد ابتدا بازار طعم کبچر و CLIO4 را بچشد و آنها امتحان خود را در بین مشتریان پس بدهند و بعدا نسبت به تولید داخل کردنشان اقدام شود. مدیرعامل ایران خودرو تاکید کرد البته معمولا حدود یک سال طول می‌کشد تا خودروهایی که وارد می‌کنیم به مرحله ساخت داخل برسند و در مورد کبچر و CLIO4 نیز همین‌طور است؛ ما همچنین با رنو هم شرط کرده‌ایم هیچ شرکت دیگری در ایران حق واردات و فروش این دو خودرو را ندارد. مدیرعامل ایران خودرو همچنین تاکید کرد:من به شخصه مخالف واردات خودرو به صورت کامل هستم و ایران خودرو نیز به دنبال چنین چیزی نیست، اما همان‌طور که گفتم، باید برای جا افتادن خودروهای جدید در بازار و همچنین ساخت داخل آن، ابتدا تعدادی را به صورت محدود وارد كنيم و پس از حدودا یک سال به سراغ داخلی‌سازی‌شان برویم. بنابراین ایران خودرو اصلا به دنبال سودآوری از ناحیه واردات نیست.

    تندر قربانی دنا؟
اما اقدام ایران خودرو در واردات دو محصول جدید رنو و هدفش مبنی بر ساخت داخل کردن آنها در حالی است که تا چندی دیگر جدیدترین محصول داخلی آبی‌های جاده مخصوص به نام «دنا» وارد بازار خواهد شد و احتمالا رقیبی برای تندر-90 خواهد بود. این رقابت احتمالی از آن جهت است که قیمت دنا به نوعی نزدیک با تندر تعیین شده است. آن‌طور که یکه‌زارع در نشست خبری خود تاکید کرد، دنا ظرف 20روز آینده به بازار عرضه خواهد شد و این هم که عرضه دنا با تاخیر همراه شده، به دلیل آن است که ایران خودرو می‌خواهد تمام مباحث کیفی آن را برطرف کند.  به گفته یکه‌زارع، هیچ خودرو چینی قابلیت رقابت با دنا را نخواهد داشت، چون دنا حداقل 15میلیون تومان از رقبای چینی خود ارزانتر است؛ بر این اساس، مدل معمولی آن زیر 50 میلیون تومان خواهد بود و مدل دنده اتومات این خودرو نیز حدود 53 میلیون تومان به فروش خواهد رسید بنابراین هیچ خودرو چینی نمی‌تواند با دنا رقابت کند.
مدیرعامل ایران خودرو در ادامه با تاکید بر اینکه در حال حاضر تولید تندر-90 بسیار پایین است و ایران خودرو و پارس خودرو هر کدام نهایتا روزی 50دستگاه از آن را به تولید می‌رسانند، تاکید کرد: در هر حال، اگر مجبور شویم بین دنا و تندر-90 یکی را انتخاب کنیم، قطعا دنا را که محصول خودمان است اتنخاب خواهیم کرد. به عبارت بهتر، اگر قرار باشد تندر-90 به رقیبی برای دنا تبدیل شود، ایران خودرو تندر را از سبد محصولات خود حذف خواهد کرد.

    با چینی‌ها خودروساز نمی‌شویم
مدیرعامل ایران خودرو اما در بخش دیگری از اظهارات خود به برنامه تولید این شرکت اشاره کرد و گفت که اولویت با تولید محصولات داخلی است و قرار نیست ایران خودرو به چینی‌ها تکیه کند. وی گفت: ما قصد داریم امسال 600هزار دستگاه محصول را به تولید برسانیم، زیرا در حال حاضر ظرفیت نرمال شرکت در همین حدود است. البته ما برای سال بعد برنامه تولید بیش از 600 هزار دستگاه را در نظر گرفته‌ایم و می‌خواهیم به سمت تولید محصولات ایرانی برویم. یکه‌زارع ادامه داد: در واقع اولویت اصلی ایران خودرو تولید محصولات داخلی است نه خودروهای رنو و پژو. البته اگر مذاکرات هسته‌ای به سرانجام مثبتی برسد و شرکت‌های خارجی به ایران بیایند، آمار تولید بیش از اینها نیز خواهد بود. ما البته علاوه بر مباحث کمی تولید، برنامه‌های دیگری را نیز در مورد ارتقای کیفیت محصولات مان در نظر گرفته‌ایم زیرا معتقدیم هنوز برای افزایش کیفیت جا هست. ایران خودرو همچنین قصد دارد گارانتی محصولات خود را به پنج سال برساند.
مدیرعامل ایران خودرو همچنین در مورد انتقاداتی که به برنامه این شرکت برای تولید خودروهای چینی وارد شده، گفت: من تاکید می‌کنم که خودروهای چینی تنها 10 درصد از سبد محصولات ما را تشکیل خواهند داد. در واقع خودروهای چینی برای ایران خودرو در اولویت دوم و سوم قرار دارند و هدف اصلی ما تولید محصولات با کیفیت داخلی و همچنین ساخت خودروهایی کیفی با همکاری خارجی‌ها است. این را هم بگویم که خودروسازی چین نمی‌تواند برای صنعت خودرو ما راهگشا باشد و نهایت کار با چینی‌ها به سی‌کی‌دی کاری خواهد کشید.وی در عین حال تاکید کرد که ایران خودرو طی سال 94 نسبت به تولید دو محصول از شرکت چینی دانگ فنگ و همچنین یک خودرو از‌هایماموتورز چین اقدام خواهد کرد.
یکه‌زارع در ادامه این را هم گفت که حتی اگر تحریم‌ها نیز لغو نشوند، ما به سمت تولید خودروهای چینی نخواهیم رفت. البته از نکات مثبت شرکت‌های چینی استفاده خواهیم کرد اما به آنها اتکا نمی‌کنیم چون در صورت اتکا به چینی‌ها با شکست مواجه خواهیم شد. به گفته یکه‌زارع، این هم که برخی عنوان کرده‌اند پلت فرم ایران خودرو چینی است، صحت ندارد و برداشتی اشتباه است. این جمله را از من داشته باشید که ایران خودرو می‌خواهد خودروساز شود حتی در صورت تداوم تحریم‌ها. البته اینکه بگوییم در ساخت خودرو خودکفا شده‌ایم حرف درستی نیست و حتی خودروسازان بزرگ دنیا نیز همه قطعات‌شان را خود نمی‌سازند. ایران خودرو هم در حال حاضر تا 70 درصد به خودکفایی رسیده است. گفته‌های یکه‌زارع در شرایطی بيان مي‌شود که سایپایی‌ها قصد دارند شراکتی بزرگ و استراتژیک را با شرکت چینی چانگان آغاز کنند.